Τοπική Αυτοδ/ση: αναπάντητα ερωτήματα

Σάββατο 21 Μαρτίου 2009

Σύμφωνα με το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο, ένας δήμος διαθέτει δύο βασικά εκτελεστικά όργανα: το δήμαρχο και τη δημαρχιακή επιτροπή. Ο δήμαρχος εκτελεί τις αποφάσεις του δημοτικού συμβουλίου, ενώ η δημαρχιακή επιτροπή εισηγείται σ’ αυτό τη λήψη αποφάσεων για σοβαρά ζητήματα. Το δημοτικό συμβούλιο έχει την γενική αποφασιστική αρμοδιότητα επί των δημοτικών υποθέσεων χωρίς όμως να δύναται να καταθέσει «πρόταση μομφής» κατά του δημάρχου ή της δημαρχιακής επιτροπής, με αποτέλεσμα ο δήμαρχος να υποκαθιστά το Δ.Σ. (σε μεγάλο βαθμό) στη διοίκηση του δήμου.


Ο δήμαρχος, λόγω του τοπικού συστήματος διακυβέρνησης και μέσω της απευθείας εκλογής του, θεωρείται, αναγνωρίζεται και είναι ο κύριος φορέας της λαικής εντολής να εφαρμόσει τις (προεκλογικές) προγραμματικές δεσμεύσεις της παράταξής του για την εξυπηρέτηση των συμφερόντων του τόπου. Γι’αυτό εξάλλου και διαμορφώνεται, βάσει του κώδικα, η πλειοψηφία των 3/5 στο συμβούλιο (βλ. προηγούμενη ανάρτηση - Δημαρχοκεντρικό σύστημα).
Η νομιμοποίηση που προκύπτει από τις εκλογές καθιστά τον δήμαρχο ηγέτη και μοναδικό παράγοντα «σταθερότητας» της πλειοψηφίας στο συμβούλιο, δίνοντας του επί της ουσίας τη «δύναμη» να κατευθύνει όλα τα τοπικά ζητήματα. Ετσι, ακόμα κι όταν η παράταξη της πλειοψηφίας δεν είναι πολιτικά συμπαγής, η «πειθαρχία» εναπόκειται κυρίως στην ενωτική ή επιβλητική προσωπικότητα του δημάρχου.

Στο σημείο αυτό, εύλογα προκύπτει το ερώτημα: Τι γίνεται σε περίπτωση που ο δήμαρχος χάσει την επιρροή του στην πλειοψηφία? Με συγκεντρωμένες - από το νόμο - τις περισσότερες αρμοδιότητες πάνω του αλλά χωρίς τον «έλεγχο» της πλειοψηφίας του Δ.Σ. για να τις εγκρίνει, πόσο εύκολα μπορεί να διοικήσει το δήμο?


Σύμφωνα με την κοινοβουλευτική αρχή, η κυβέρνηση μπορεί να ασκήσει εξουσία εφόσον διαθέτει την εμπιστοσύνη της βουλής που ασκεί αρμοδιότητες ελέγχου. Σε περίπτωση απώλειας της εμπιστοσύνης αυτής έχουμε προσφυγή στις κάλπες. Στην τοπική αυτοδιοίκηση όμως, ο δήμαρχος που θα χάσει την επιρροή του στην πλειοψηφία, δεν μπορεί πλέον ούτε να διοικήσει το δήμο όπως επιθυμεί, ούτε όμως και να προσφύγει στις κάλπες. Μπορεί μόνο να περιθωριοποιηθεί ή να παραιτηθεί ή να προσπαθήσει να ανακτήσει την πλειοψηφία.

Με δεδομένο το «κενό» αυτό του συστήματος της τοπικής αυτοδιοίκησης που δεν προβλέπει ενδιάμεσες εκλογές σε περίπτωση απώλειας της πλειοψηφίας από το δήμαρχο, παραμένει άγνωστο ποιος τελικά εκφράζει την λαική βούληση την στιγμή της απώλειας. Ο δήμαρχος ή η νέα διαμορφωμένη πλειοψηφία των συμβούλων?


Το σίγουρο είναι ότι στην περίπτωση αυτή εμφανίζονται σημάδια έλλειψης διοίκησης με δεδομένες απώλειες για τον τόπο. Σίγουρο επίσης είναι πως κάποιος στο τέλος τιμωρείται. Είτε ο δήμαρχος για έλλειψη ηγετικών προσόντων, είτε η «νέα» πλειοψηφία για παρεμπόδιση του έργου του δημάρχου. Δυστυχώς όμως η απάντηση αυτή δεν μπορεί να δοθεί ενδιάμεσα στην τετραετή θητεία, εξαιτίας του νομοθετικού «κενού».
Αργά ή γρήγορα, βέβαια, θα φανεί.