Δημαρχοκεντρικό ή "Συμβουλοκεντρικό"?

Τετάρτη 25 Φεβρουαρίου 2009


Δεν έχουν περάσει πολλές μέρες από τότε που άκουσα δημοσιογράφο γνωστού τοπικού τηλεοπτικού καναλιού να χαρακτηρίζει ως «δημαρχοκεντρικό» το σύστημα της Αυτοδιοίκησης που ισχύει στην χώρα μας και ομολογώ ότι συμφωνώ με τη διαπίστωση αυτή. Ο Δήμαρχος ενός Δήμου – με το ισχύον σύστημα – έχει συγκεντρωμένες σχεδόν όλες τις εξουσίες και αρκείται στο να διατηρεί την «επιρροή» του στους δημοτικούς συμβούλους του συνδυασμού του ώστε αυτοί να δίνουν την απαιτούμενη πλειοψηφία στις προτάσεις του.

Το «δημαρχοκεντρικό» αυτό σύστημα που έχει καθιερωθεί εδώ και δεκαετίες στη χώρα μας, έχει εγκαταλειφθεί προ πολλού στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης. Το δόγμα του «ενός ανδρός αρχή» έχει ξεπεραστεί και τη θέση του έχει πάρει η ανάγκη για σύνθεση απόψεων, για συλλογικές λειτουργίες, για διαφάνεια και συνυπευθυνότητα. Στις χώρες αυτές ο Δήμαρχος εκλέγεται με χωριστό ψηφοδέλτιο με απόλυτη πλειοψηφία και τα Δημοτικά Συμβούλια εκλέγονται από ξεχωριστά (παραταξιακά) ψηφοδέλτια με απλή αναλογική. Το σύστημα της απλής αναλογικής καθιστά - επί της ουσίας – σχεδόν αδύνατη την απόλυτη πλειοψηφία μιας παράταξης.

Σαν αποτέλεσμα του συστήματος αυτού, οι αποφάσεις προκύπτουν μετά από συνεχή και εξαντλητικό διάλογο, μέσα από αναγκαστική σύνθεση απόψεων, με υποχρεωτική μερική – τουλάχιστον - συναίνεση. Το Δ.Σ. καθίσταται κυριολεκτικά κυρίαρχο όργανο και ο Δήμαρχος -σαν εκτελεστικό όργανο και μόνο - δεσμεύεται να υλοποιήσει τις αποφάσεις του Δ.Σ. Παράλληλα, δίνεται η δυνατότητα στον κάθε δημότη να ψηφίσει (σταυρό) για Σύμβουλο κάποιον που με το ισχύον σύστημα δεν θα μπορούσε, παρά μόνο αν ανήκε στον συνδυασμό του υποψηφίου Δημάρχου που υποστηρίζει. Τέλος, με την απλή αναλογική, αποτυπώνεται με τον πιο αντικειμενικό τρόπο η «λαική βούληση» η οποία αναμφισβήτητα αλλοιώνεται με την χρήση του «πλειοψηφικού» συστήματος που ισχύει προς το παρόν.

Σε μία περίοδο που όλοι συμφωνούμε πως η συναίνεση είναι προαπαιτούμενη σε κάθε επίπεδο της πολιτικής, έχει έρθει η ώρα να κάνουμε βήματα προόδου αντί να μένουμε στάσιμοι. Οι πολιτικοί επιζητούν συναίνεση, σύμφωνα με τα λεγόμενα τους, αλλά σπάνια την επιδιώκουν, σύμφωνα με τις πράξεις τους. Η αλλαγή του συστήματος σε απλή αναλογική είναι ίσως το πρώτο βήμα που θα τους ανάγκαζε να αλλάξουν τα πλάνα τους.